Russisch psycholoog Ivan Pavlov heeft de belangwekkende ontdekking gedaan dat het voeren van honden, vergezeld met het luiden van een bel, na verloop van tijd leidde tot het aanzetten van het kwijlsysteem van honden puur door het horen van het belsignaal. Dit wordt ook wel het Pavlov-effect, of de geconditioneerde reflex genoemd. Voor deze belangwekkende ontdekking ontving Pavlov de Nobelprijs. Mijn ervaring is dat er niet per sé een grote herhaling van een stimulus nodig is om een, in dit geval sportende, mens te conditioneren. Eén grote, bijvoorbeeld levensbedreigende, ervaring kan al voldoende zijn.
Op een zonnige lenteochtend ergens in april doorkruis ik met een groepje lotgezellen de Algarve. We zijn op trainingskamp, en er is geen beter begin (noch middenstuk, noch einde) van een trainingsdag dan een goed gedoseerde training. Soepel pedalerend warmen we onze benen op, genietend van het ochtendrood, optrekkende mist en ontwakende dorpjes. De wielen zoeven over het asfalt, vogels scheren door de lucht en alles is pais en vree. Wanneer we Monte Gordo naderen, passeren we een omheind stuk bos waar een soortement van Portugese boswachter zijn twee Rottweilers uitlaat. Het zijn prachtige, goed getrainde dieren en hun glanzende vacht bulkt van de spierbundels. Ze kijken pienter, doch tevens agressief uit de ogen, hebben blikkerende tanden en dragen (niet gelogen) leren halsbanden voorzien van metalen spijkers. De dapperen onder ons jennen de honden op. De bevelen van de Portugees negerend zetten ze alras de achtervolging op ons in. Wij weten ons heerlijk veilig achter het twee meter hoge hek en verbazen ons over hun grote conditionele vaardigheden. De Rottweilers janken door het bos met een snelheid van ergens in de twintig. Wij vermaken ons opperbest, maar de honden raken steeds gefrustreerder over de onmogelijkheid hun tweewielerende prooi te attaqueren.
Dan komen we bij de T-splitsing aan het eind van de weg, waar we rechtsaf slaan richting hotel. De honden achtervolgen ons nog steeds. Ik kijk nog even vol dankbaarheid naar het hek en zie dan opeens dat onze veilige barrière aan deze kant van het bos ophoudt. De Rottweilers rennen de weg op en ontwikkelen een fantastische snelheid. Vanuit m’n diepten rijst een oerkreet op en de vrijkomende adrenaline resulteert in een sprint die Mario Cipollini reduceert tot een peuter op driewieler. Ik sprint kop van de groep en besef al snel dat niet ik, maar de achtersten als eerste zullen worden neergehaald. Boven het woeste blaffen van de Rottweilers hoor ik een bus toeteren. Wanneer ik achterom kijk om te zien wat er allemaal gebeurt, zie ik eerstens een stel als een idioot sprintende en zeer angstige triatleten, vervolgens nog één bloeddorstige Rottweiler – de andere loopt zwaar verzuurd uit in de berm – en weer daarachter een fel claxonnerende bus. Dan moet ook de meest lactaattolerante Rottweiler het opgeven.
Uiteindelijk blijkt in dit experiment niet zozeer de honden, maar schrijver dezes heftig geconditioneerd te zijn door deze intense ervaring. De rest van het trainingskamp zag ik Pavlovs theorie zichzelf telkenmale bij het ronden van die bocht bevestigen door een sterk stijgende hartslag, hevig zweten en een sterke aandrang tot versnellen.
Deze column verscheen eerder in Triatlon Sport.
